Inleiding tot de Puk en Muk Verhalenwebsite

Voorwoord van Cor: De Reis door Puk en Muk-land. Welkom in mijn wereld van verhalen, herinneringen en ontdekkingen. Deze website ontstond vanuit mijn liefde voor Puk en Muk en mijn verlangen om het verleden tastbaar te maken — voor verzamelaars, geïnteresseerden en iedereen die geraakt wordt door erfgoed.Al ruim 24 jaar bouw ik aan deze digitale thuis voor Puk en Muk. Wat begon als nieuwsgierigheid naar de kabouterfiguren groeide uit tot een unieke verzameling boekjes, afbeeldingen en verhalen — van de oorspronkelijke uitgaven tot moderne bewerkingen.

In dit voorwoord neem ik je mee in mijn persoonlijke zoektocht: hoe ik begon met Frontpage, hoe de site meerdere keren van vorm en host veranderde, en waarom het verzamelen van oude Zwergenkalenders en Puk en Muk-snuisterijen méér is dan een hobby.

Deze site is gemaakt met liefde voor het verleden en met het oog op de toekomst — zodat deze kabouterhelden nooit vergeten worden. Ik nodig je uit om rond te kijken, te lezen, mee te speuren… en wie weet jouw eigen vondst te delen.

Puk schrijft op zijn schrijfbord. (Carl Storch)

Wat kun je verwachten op deze website?

In de afgelopen jaren heb ik verschillende verzoeken ontvangen om mijn kijk op politiek en leven nader toe te lichten. Men vindt dat ik het vaak mooi weet te verwoorden met doordenkertjes. Dit zou prima zou passen bij de inhoud van de Puk en Muk site. Doordenkertjes dat klopt wel. Het lijkt er soms op dat ik mensen met veel geld verafschuw, maar dat is natuurlijk niet waar. Bent u in uw leven op een eerlijke en humane manier opgeklommen tot een succesvol iemand, dan neem ik respectvol mijn petje voor u af. Wilt u uw kennis of rijkdom ook nog eens delen en loopt u niet naast uw schoenen, dan zal er niets negatiefs over u op deze site worden geschreven. Bent u werkzaam binnen een politieke stroming en neemt u het op voor de zwakkeren, dan hoeft u zich ook niet aangesproken te voelen.

Zelf heb ik niets met geld, maar ik wil krijgen waar ik recht op heb. Tenslotte heb ik, net als ieder ander, tijdens mijn werkzame leven een enorm groot bedrag moeten afstaan aan vadertje Staat. Pensioengerechtigde leeftijd omhoog, pensioenen verlaagd, het liegen en bedriegen door politici. Wat er over de politiek staat geschreven is uitgegroeid tot een bundeling van maatschappelijke onvrede. Nu ik toch bezig ben... waar is mijn volledige pensioen gebleven na 41 jaar hard werken met werkweken van gemiddeld 70 uur? Ik ga er op deze website maar niet verder op in behalve dan dat de "Stichting Vergeten Pensioenen" ook niks meer wist te achterhalen. Mijn toonzetting komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. 

Er staat veel tekst op de Puk en Muk site die de moeite van het lezen meer dan waard is.

Een goedgevulde portemonnee en een vette bankrekening, woning, boot of auto kun je in de huidige tijd met een vingerknip kwijtraken als er een kink in de kabel komt. Wat we zeker gaan kwijtraken is de juiste informatie rondom de Puk en Muk materie. Af en toe krijg ik weer een krantenartikel onder ogen en is er weer iets te doen rondom de twee hoofdrolspelers. Nog altijd kom ik onjuiste informatie tegen. Ik was gepikeerd en voelde me gedwongen om de redactie van een krant te bellen. Zonder na te denken neemt men klakkeloos steeds opnieuw bestaande fouten over en houdt daarmee de onjuistheden in stand. Zou men een echte Puk en Muk fan zijn met veel kennis van zaken zoals ik die heb, dan zou een bezoekje aan deze website wonderen verrichten. Zelfs vermeende verzamelaars met een stapeltje Puk en Muk boekjes in de kast weten er weinig tot niets over te melden. Men weet vaak niet eens wanneer de eerste drukken het daglicht zagen.

In de zomer van 1957 maakte ik in het Tilburgse internaat Huize Nazareth voor het eerst kennis met de twee kaboutertjes uit de familie van Klaasvaak.

Nu, zoveel jaren later, lees je via de Puk en Muk-site over mijn periode daar, de reden dat ik er terechtkwam en globaal hoe het mij verging in het leven. Een blik over de schouder achterom, met hier en daar regelmatig een knipoog naar de politiek op deze site? Waarom niet? Dat is een meerwaarde omdat het jou aan het denken kan zetten! Jij denkt, maakt toch niks uit op wie ik stem, of je neemt het besluit om je eens verder in de politiek te verdiepen. Wie functioneert en wie niet? Waarom zouden nu zoveel mensen negatief reageren op politieke partijen? Cor Lauwerijssen gaat nooit iets "recht" praten. Het werd een reis door de tijd waarbij combinaties werden bedacht die gerelateerd moesten zijn aan "mijn" Puk en Muk-beleving en de reden waarom en voor wie de boekjes ooit werden geschreven. Het klinkt eenvoudig, maar dat is het beslist niet. Probeer maar eens alles in elkaar te passen.

De schrijver van de Nederlandstalige boekjes is officieel Frans Franssen, het pseudoniem van frater Franciscus Xaverius van Ostaden.

In 1925 zag hij in een Duits jeugdtijdschrift de figuurtjes Puckchen en Muckchen van de Oostenrijkse schrijver/tekenaar Carl Storch. In samenwerking met de Nederlandse kinderboekenschrijver Frans Fransen werd deze serie populair. Carl Storch was een Oostenrijkse illustrator en wordt beschouwd als de geestelijke vader van Puk en Muk, een geliefde kinderboekenserie over de twee kabouters uit het land van Klaas Vaak. In samenwerking met de Nederlandse kinderboekenschrijver Frans Fransen werd deze serie populair in Nederland. Eigenlijk zouden deze paar regels al als inleiding genoeg zijn.  voor mij niet! Storch had tijdens zijn jeugd genoten van de negentiende-eeuwse boefjes Max und Moritz van Wilhelm Busch en baseerde hierop zijn eigen variant. Carl Storch (1868-1955) was een Oostenrijkse illustrator en wordt beschouwd als de geestelijke vader van Puk en Muk, een geliefde kinderboekenserie over twee kabouters uit het land van Klaas Vaak. Frater Franciscus deed precies hetzelfde. Hij kwam met Puk en Muk op de proppen, bedacht een eigen verhaal maar plaatste daarbij ongevraagd de tekeningen van illustrator Storch. Toen deze hiervan lucht kreeg bleek die niet de moeilijkste te zijn. Samen brachten zij voor de oorlog twaalf mooie boeken van Puk en Muk uit. Door de verschrikkelijke oorlog ging het contact met Storch verloren. Leo van Grinsven nam eind jaren veertig het tekenen van de Puk en Muk figuurtjes voor zijn rekening en deed dat zeker niet onverdienstelijk. De tijdloze verhalen hebben generaties kinderen geboeid en blijven een waardevol onderdeel van de Nederlandse jeugdliteratuur.

Puk en Muk zijn twee kleine kabouterbroertjes die samen met een heleboel neefjes in het huis van Klaas Vaak wonen, in het derde straatje achter Luilekkerland. Alle jongens zijn ‘neefjes’ van Klaas (Vaak). Er woont één zusje bij hen, die eerst Lolly heet maar later de naam Jennemieke krijgt. Moortje is het negerjongetje, die zoals in die tijd gebruikelijk zwart als roet met dikke lippen wordt afgebeeld. Zo was de missie van de paters ook vertegenwoordigd.

Klaas Vaak is als een vader voor kinderen die hij onder zijn hoede heeft.

Streng, doch rechtvaardig. De kinderen spelen altijd buiten, of ze werken op het land. Puk en Muk hebben een streepje voor en zij mogen regelmatig op reis van ome Klaas. Soms verdwalen ze of ze waaien tijdens een storm de avonturen tegemoet. Ze raken altijd wel ergens in verzeild. Ze komen in China, in Afrika (met heel veel missionarissen) en ze vliegen in een mandje aan een vol ballonnen gestopte broek naar Amerika. Of ze belanden weer bij een heks of een reus, Holle Bolle Gijs of Vrouw Holle. Het kan allemaal.

Puk en Muk zijn onafscheidelijk. Puk met zijn eeuwige paraplu is de slimmerd en de dapperste van de twee. Muk, de dommerd, is wat lui aangelegd en houdt van lekker eten. Alleen in het verhaal “Muk de drakendoder” heeft hij de heldenrol; in dat verhaal staat hij er helemaal alleen voor omdat Puk ziek is.

Tijdens de allereerste reis komen Puk en Muk terecht bij de aardmannetjes in het onderaardse rijk waarna ze na heel veel wederwaardigheden veilig terugkeren bij Klaas Vaak. Na dit eerste boekje zijn onze twee jonge reizigers legendarische helden geworden. Ze worden met open armen ontvangen. Ze raken ingeburgerd in de wereld van de kinderlijke fantasie. Puk en Muk zijn niet meer weg te denken en nieuwe verhalen volgen.

De verhaaltjes die nadien worden uitgebracht, zijn door Frans Fransen in dezelfde meesterlijke kinderstijl geschreven. De tekeningen van Carl Storch zijn zó leuk en artistiek, dat ze niet alleen een genot zijn en blijven voor de kleinsten, maar ook voor volwassenen. De boekjes vliegen over de toonbank, zo'n aantrekkingskracht hebben de kaboutertjes op jong en oud. De boekjes zijn allen meesterwerkjes van jeugdliteratuur die tientallen jaren later nog immer bekoren.

Ze hebben vooral een opvoedkundig karakter omdat de verhalen en de personages zo verweven zijn dat elk persoon zijn goede en slechte eigenschappen toont. Daarnaast hebben ze een zodanig leerzaam karakter dat de Keurraad in brochure nr. 5 de volgende oproep plaatst: "Helpt mee aan de verspreiding van het Rooms Jeugdboek". De nieuwe onovertroffen uitgaven stemmen ons tot nog hoger dankbaarheid jegens auteur en illustrator. Mogen we voor beiden de oprechte erkentelijkheid uitspreken van heel jong Nederland.

De serie Puk en Muk breidt zich voortdurend uit en de verhalen brengen de twee dwergjes op oorspronkelijk grappige wijze overal waar de wereldbelangstelling zich concentreert. Ze gaan naar Amerika per zeppelin, trekken door de binnenlanden van Afrika, China, enz. In alle boekjes zit een bepaalde leerstof verwerkt, enerzijds op aardrijkskundig gebied, anderzijds worden maatschappelijke aspecten aangehaald. Als de sensatie ergens vanaf is, gaat de gunst van de mensen die in het verhaal een rol spelen spoedig voorbij en kun je maar weer beter huiswaarts keren. En dat is precies datgene wat de auteur Fransen met zijn verhaaltjes heeft bereikt. Boekjes vol levenswijsheid, aangepast aan de mentaliteit van de "toenmalige" jeugd.

Klaas Vaak is een kabouternaam; hijzelf is een sprookjesfiguur.

Hij strooit in sommige sprookjes zandkorrels in de oogjes van de kinderen zodat ze gaan slapen. Als bewijs voor het nachtelijke bezoek van Klaas Vaak zijn dan in de ooghoeken zandkorrels te vinden. Het is zeer fijn zand en prikt daardoor niet in de ogen. 's Morgens moet men dan ook zijn gezicht wassen om het zand weg te halen en helemaal wakker te worden. Dit zand is dan volgens veel ouders tevens het bewijs dat Klaas Vaak wel degelijk bestaat!

De korreltjes in de ooghoeken worden wel pietjes genoemd. Pietje kan pit betekenen, maar zou ook steen kunnen zijn (de naam Piet betekent rots, steen). De uitdrukking: "Heb je de pietjes al uit je ogen?" houdt dus in: "Ben je al uitgeslapen?" De uitdrukking: "Iemand zand in de ogen strooien", zou ook zijn oorsprong hebben in dit kindergeloof. De naam Vaak komt waarschijnlijk uit de verouderde uitdrukking vaak hebben voor slaap hebben. Klaas is een gewone, Hollandse naam. "Vaak" is een Oud Nederlands woord en dat betekent dat je slaap nodig hebt. De naam Klaas Vaak komt in 1767 voor het eerst in Nederlandse verhaaltjes voor. John Blund is de Zweedse variant op Klaas Vaak en is als figuur die kinderen helpt slapen van oorsprong te vinden in één van de sprookjes van Hans Christian Andersen, maar wordt inmiddels genoemd in ontelbare kinderboeken over de gehele wereld.

Een Puk en Muk boekje of een onderdeel uit een andere fraaie verzameling als souvenir is vaak iets uit de verleden tijd. Verhalen van vroeger die herinneringen opeens weer tastbaar maken. Soms na jaren, borrelen als vanzelf de herinneringen weer naar boven. Zo werkte het tenminste ook bij mij toen ik voor deze site in mijn geheugen ging graven. Vooral de oudere generatie krijgt nostalgische gevoelens. Mijmeren heet dat. Ik realiseerde me lang geleden dat je met alleen maar naar plaatjes kijken zo klaar bent. Vandaar dat ook het verleden ruimschoots aandacht heeft gekregen. Wie weet zie je raakvlakken.

Hoe sta jij in het leven? Heb je geen zin in school terwijl juist daar je ticket naar de toekomst ligt? Dom! Verziek je het leven van je leerkracht? Waarom? Die wil jou iets bijbrengen en je klaarstomen voor de toekomst. Hoe is je gedrag thuis? Misschien moeten jouw ouders ook wel sappelen om rond te komen. Heb je een hekel aan buitenlanders dan is ook dat een verkeerde instelling. De samenleving is multicultureel geworden. Hang je rond op straat om te kwallen? Jammer, zo'n doelloos tijdverdrijf. Doe iets met je leven in positieve zin.

Disclaimer Puk en Muk is een idee van Lauwke Tod, uitgewerkt door Cor Lauwerijssen. Alle rechten op inhoud en verhaallijn zijn voorbehouden. De informatie op deze website is met grote zorg samengesteld, maar fouten in door derden geleverde gegevens kunnen voorkomen. Aan de inhoud van deze site kunnen geen rechten worden ontleend. Het auteursrecht berust bij JP-Lauwerijssen-4731210850-EPOB-OIST.NL-RN-COR. Gebruik voor microfilm, boekpublicaties of verfilmingen is verboden zonder schriftelijke toestemming. Gebruik van fragmenten voor schoolopdrachten is wél toegestaan. Tekst en visie: Cor Lauwerijssen

“Wat verdwenen lijkt, leeft voort in herinnering. Soms in een doos op zolder, soms op een plek als deze.”Cor Lauwerijssen

Maak jouw eigen website met JouwWeb