Puk en Muk van de Puk en Muk site zijn rechtstreeks te vinden op Puk en Muk (jouwweb.nl) Plaats deze link bij je Favorieten. Dit betreft een tijdelijke kennisgeving.
Huize Nazareth
Huize Nazareth Tilburg.
De bouw van Huize Nazareth waarvan de eerste steenlegging in 2016 was.
Puk maakt huiswerk. Tekening Carl Storch.
Speelkwartier meisjes internaat Maria-Goretti Wilhelminapark Tilburg
Meisjes internaat Maria-Goretti Wilhelminapark Tilburg
Een onherkenbaar Huize Nazareth
Huize Nazareth werd vervangen door een studentenwoningcomplex. Jaren negentig.
De school van Huize Nazareth ging uit.
De bekende lampjes bestemd voor radio's en tv' van Phillips De houders waar ze in moesten klikken heb ik gemaakt.
Huize Nazareth in 2020 Foto BHIC Mick van Gerwen
Inzegening van Huize Nazareth in 1924. Bron BHIC, collectie Bisdom 's-Hertogenbosch
Huize Nazareth Tilburg
Over de avonturen van Puk en Muk hoorde ik voor het eerst op Huize Nazareth. Ik viel s' avonds midden in het verhaal dat Frater Leopold ging voorlezen. Puk en Muk in Afrika deel 2 stond er op de omslag. Ik snapte niet eens waar het over ging. Hij begon z'n verhaal daar waar hij de avond daarvoor was gestopt en het was ook nog deel 2. Later toen ik de boeken zelf in mijn bezit had snapte ik het en was ik in staat om het complete verhaal te lezen.
Dit internaat heb ik altijd gezien als een van de vele dependances van het RKJW. Er werkten namelijk nogal wat fraters die met dat R.K.J.W verbonden waren geweest. Het Rooms Katholieke Jongensweeshuis. De Fraters van Tilburg, die sinds 1911 jongens verzorgden in het Sint Antoniusgesticht, namen de zorg op zich van een in 1916 gebouwd gesticht in de Nazarethstraat. Linksboven zie je de eerstesteenlegging. Dit complex was een ontwerp van J. Donders en kreeg de naam Huize Nazareth. Het 140 meter lange gebouw heeft in de markante gevel kenmerken van de Jugendstil. Boven de ingang op de hoeken staan twee beelden van Christus en Maria met daartussen een tegeltableau met de tekst Huize Nazareth.We hadden een eigen kapel, een recreatiezaal, een prachtige tuin die grensde aan de tuin van de zusters van Liefde van de Oude Dijk. Ook waren er sportvelden, een openluchttheater en een school, de Don Savio school. Daarnaast had Huize Nazareth een toneelvereniging. De harmonie werd geleid door Frater Siegfried, en we hadden een voetbalvereniging. Ik voetbalde bij club Sarto. De sportvelden waren gelegen aan de Gilze Baan. Ook op het Longa terrein aan het kanaal was ik vaak aan het voetballen. Huize Nazareth zit bij velen die er werden ondergebracht in de herinnering. Bij de een als een leuke tijd terwijl anderen er een levenslang trauma aan over hielden.
Visie van Huize Nazareth: een historische terugblik
In een brochure uit de jaren veertig beschrijft voormalig directeur Schouten de opvoedingsfilosofie van de fraters: "Opvoeding tot vrijheid in vrijheid. Wij streven ernaar onze jeugd te vormen tot godsdienstige, karaktervaste en blije jongens, die op 18-, 19- of 20-jarige leeftijd het leven vol vertrouwen tegemoet kunnen treden."
Transformatie in de jaren zestig
Begin jaren zestig onderging Huize Nazareth een significante transformatie. Het instituut evolueerde van een tehuis voor voogdijkinderen naar een orthopedisch instituut. In samenwerking met het Medisch Opvoedkundig Bureau werden vanaf deze periode ook jongens met leer- en opvoedingsproblemen opgenomen. In deze tijd werden de slaapzalen omgebouwd tot chambrettes en vond de eerste aanstelling van leken plaats. Omdat ik er vanaf 1957 t/m zomer 1967 ging wonen heb die omschakeling in zijn totaliteit meegemaakt inclusief de komst van leken. Echtpaar Schoenmakers was het populairst.
Overgang naar een nieuwe bestemming
In 1972 trokken de fraters zich terug uit Huize Nazareth. Zes jaar later fuseerde het instituut met Maria Goretti ( het meisjes internaat aan het Wilhelminapark) en werd het onderdeel van de organisatie SAST (Sociaal Agogische Samenwerking Tilburg). In de jaren negentig kreeg het gebouw een nieuwe bestemming als studentenwoningcomplex.
Bron: Jeanet de Pee, Gespeeld in een tijdsbeeld. Ruim een eeuw jeugdzorg in Midden-Brabant (2005).
Voogdij-jongens gingen vanuit Huize Nazareth in de stad werken of als ze de leeftijd hadden naar het voortgezette onderwijs. Meestal kwamen ze net zoals ik een pleeggezin terecht. Ik had er binnen een jaar twee.
De fraters gaven de zorg in 1972 definitief uit handen aan leken, maar ook dat is geschiedenis. Ik herinner mij al van voor 1966 juf van Hoof en het echtpaar Schoenmakers mijnheer Bert Vromans waarbij ik nog in de groep zat. Bert en frater Leonardus aanwezig bij mijn trouwen en 8 maanden later bij de begrafenis van mijn vrouw. Een poos later zochten ze me op in Breda. Dan heb je een goed band met elkaar gehad. Heel wat jaartjes later leerde ik de zoon van Bert kennen als Puk en Muk verzamelaar. Bert was overleden maar zijn moeder wist nog precies wie ik was en kende het hele verhaal. De zoon van Bert Vromans is ook een paar jaar leek geweest op Huize Nazareth.
Begin jaren zestig maakte Huize Nazareth een grote verandering door. Het werd meer een orthopedisch instituut dan een tehuis voor voogdijkinderen. Er werden jongens geplaatst met leer- en opvoedingsproblematiek. In deze periode werden de slaapzalen ook omgetoverd met kamertjes aan de raamzijden. Vanaf die periode werden al de eerste leken aangenomen waarvan ik zojuist melding maakte. In 1972 trokken de fraters zich terug uit Huize Nazareth. In 1978 ging het instituut samen met Maria Goretti op in de SAST (Sociaal Agogische Samenwerking Tilburg). In de jaren negentig kreeg het pand de bestemming studentenwoningcomplex. Het werd in de jaren negentig gerealiseerd. De kapel (uit 1923) en overige gebouwen werden afgebroken. Ik was er een behoorlijke tijd zanger cq solozanger in het kerkkoor en misdienaar.
Het hoofdgebouw van Huize Nazareth werd later gerestaureerd en ingericht met wooneenheden. De mooie tuin werd bij een openbaar stadspark gevoegd. Bij de voormalige hoofdentree in de Nazarethstraat herinneren heiligenbeelden en gevelmozaïeken aan dit katholieke instituut. Wanneer je daar zoals ik zo'n lang tijd hebt doorgebracht dan zag je behoorlijk wat fraters en kinderen voorbijkomen. Sommige waren weer heel snel vertrokken. Het was ondoenlijk om die namen allemaal te onthouden. Voor oud bewoners het geheugen op te frissen liep ik tegen de namen aan van enkele groepsleiders. Het is al ruim zestig jaar verder maar wie weet geven ze jou wat terugblikken.
De meeste ken ik. Frater Antoine runde zaal 1 tot hij plotseling overleed. Zijn plek werd overgenomen door een frater met een herdershond. Frater Tarzisius runde zaal 2 en trad later uit. Sindsdien droeghij de naam mijnheer van Liempt. In zaal 3 maakte ik frater Eugarius mee. Deze regeerde met harde hand en als we te druk waren moesten we allemaal voor langs het bilard komen waar je dan een flink mep kreeg en onder dat biljard door liet rollen. Mocht hij je niet, dan had je vreselijke pech. In zaal 4 zwaaide de sigaren rokende frater Rembert de skepter. In zaal 5 regeerde frater Jeroen. Hij bond boeken in op professionele wijze. Fijne man. Hij gaf ook gymles op de lagere school naast Huize Nazareth. In zaal 6 regeerde een klein fraterje genaamd frater Leonardus. Deze was gek op voetbal. Met hem heb ik samen heel lampenvoetjes in elkaar gezet. Klemmetjes in een rondje drukken waar de radiolampen in vast werden gezet. Zie foto.
In de vierde klas was frater Siegfried de man. Hij was eerst hoofd van de school. Hij sloeg met de knokkels van zijn vinger op je hoofd. Hij was tevens dirigent van de harmonie en in de oefenruimte was een levensgroot schilderij van de Nachtwacht; alleen waren de gezichten van de leden van de harmonie. In de vijfde klas zat een frater die ook handenarbeidles gaf. hij kon niet goed orde houden. We hadden natuurlijk ook rector Steenbergen voor de klas staan. Goeie man maar totaal ongeschikt om de groep te leiden.
Ik was op mezelf en toen eindelijk het eerste half jaar om was mocht ik op zondag naar huis. Ik hield me gek en schoot al op zaterdag de poort uit. Op zondagavond rond de klok van half acht moest ik terug binnen zijn. In principe maakte ik daarmee mijn eigen regel maar het werd oogluikend toegestaan. Meestal draaide er op de zondagavond een film in de toneelzaal. De Tien Geboden of Marcelino brood en wijn, Ben Hur en oorlogsfilms waren het neusje van de zalm.
Na de lagere school ging ik op de fiets die ik voor mijn grote communie had gekregen naar de LTS aan de Spoorlaan. Als ik klaar was fietste ik langs huis of op de terugweg naar tante Luus die om de hoek in de v Speykstraat woonde. Met een beetje mazzel had ze macaroni gemaakt en vroeg ze of ik wilde proeven. Och, lekker riep ik dan want zoals zij die klaarmaakte, nee dat kon niemand anders. Cor smikkelde snel z'n bordje leeg en moest als de wiedeweerga naar het internaat om op tijd voor het eten te zijn. Twee hoekjes om met de fiets en ik was er al. Er werd aan tafel weinig meer opgeschept, dat begrijp je wel.
Er bestonden al internaten die gemengd waren. Op Huize Nazareth was dat in mijn tijd nog niet het geval. Kleurlingen zag je er ook nauwelijks. De enige die ik meemaakte was Addy Seuren.
‘Sint Josephhuis Sint Anna’, opende in 1900 haar deuren en was gelegen aan het mooie Wilhelminapark nr 56. In 1950, mijn geboortejaar, veranderde de naam in Maria Goretti. In dit tehuis woonden jongens en meisjes net zoals op Huize Nazareth tot maximaal 21 jaar.
Met twee vrienden, Lodewijk en Sjak, ben ik er eens voor de kik via de achterzijde binnen geslopen om naar de meisjes te kijken. Die hadden ons al zien aankomen en stonden in hun nachthemden op de slaapzaal te wachten. Zover kwamen we echter niet. We werden ontdekt en naar buiten gejaagd door een non. Hopla, door hetzelfde raam kropen we lachend weer naar buiten. Of men daar de Puk en Muk boekjes kende weet ik niet.
In Huize Nazareth kwamen jongens vanaf hun zesde. Bij de opening was er plek voor zestig jongens, verdeeld over twee groepen. Ze sliepen op slaapzalen in de linkervleugel van het gebouw. De fraters verbleven in het hoofdgebouw.
Het huis van de Fraters van Tilburg had een innige samenwerking met het elders in de stad gevestigde 'St. Jozefhuis St. Anna' (later 'Maria Goretti') van de zusters Karmelietessen. De jongens verbleven bij deze zusters tot hun zesde, waarna zij naar de fraters van Huize Nazareth gingen. De Karmelietessen namen in Huize Nazareth ook enkele huishoudelijke taken op zich, zoals de was, en de fraters bakten het brood voor het St.-Jozefhuis van de zusters.
In 1923 werd het gebouw van Huize Nazareth uitgebreid met een rechtervleugel was daarmee 140 meter breed. Het resulteerde er in dat het aantal jongens dat er gehuisvest kon worden van 60 naar 135. Een deel van hen ging naar school, maar een ander deel werkte, vaak bij een fabriek of patroon. De werkende jongeren moesten hun loon afstaan aan de broeders en kregen daar zakgeld voor terug.
In een brochure uit de jaren veertig verwoordt voormalig directeur Schouten de opvoedingsvisie van de fraters: "Opvoeding tot vrijheid in vrijheid, zo trachten we onze jeugd te vormen tot godsdienstige, karaktervaste, blije jongens die het leven aandurven wanneer ze op 18-, 19- of 20-jarige leeftijd het volle leven in gaan".
Begin jaren zestig maakte Huize Nazareth een grote verandering door. Het werd meer een orthopedisch instituut dan een tehuis voor voogdijkinderen. In samenwerking met het Medisch Opvoedkundig Bureau werden hier vanaf deze periode ook jongens geplaatst met leer- en opvoedingsproblematiek. In deze periode werden de slaapzalen ook omgetoverd tot chambrettes en werden de eerste leken aangenomen.
In 1972 trokken de fraters zich terug uit Huize Nazareth. Zes jaar later ging het instituut samen met Maria Goretti op in de organisatie SAST (Sociaal Agogische Samenwerking Tilburg). In de jaren negentig kreeg het pand een nieuw bestemming als studentenwoningcomplex.
Bron: Jeanet de Pee, Gespeeld in een tijdsbeeld. Ruim een eeuw jeugdzorg in Midden-Brabant (2005).
De naam ‘Maria Goretti’ bleek afkomstig van een Italiaans meisje dat in het jaar 1902 op (bijna) twaalfjarige leeftijd door een buurjongen werd aangerand resp. neergestoken. Ze vergaf haar aanrander en overleed een dag later. In 1950 verklaarde de RK Kerk haar heilig. Vandaar! Saillant detail: de betreffende buurjongen trad, na zijn gevangenisstraf te hebben uitgezeten, in bij de benedictijnen en was aanwezig bij haar heiligverklaring, evenals de moeder van Maria. Maria Goretti werd heilig verklaard en is de patrones geworden van jonge meisjes en van slachtoffers van verkrachting. Bron; Wiki en Louis Sparidans.
In bijna alle gevallen waren de ouders van de kinderen uit de ouderlijke macht ontheven. Op het moment dat ik op Huize Nazareth werd ingeschreven waren er twee grote zalen. Voor zover ik me weet te herinneren woonden er toen in totaal 80 jongeren. In dit internaat verbleef men doorgaans tot 't 21e levensjaar. Vrij kort na mijn aankomst gingen de jongvolwassenen eerder de maatschappij in. Nazareth ging op de schop en werd grondig verbouwd tot meerder zaaltjes met elk een eigen afwas keukentje en een tv op zaal. Na mijn vertrek met de zomervakantie van 1966 werden in Huize Nazareth ook meisjes geplaatst. Meer ervaringen op dit internaat, aangevuld met beeldmateriaal, kun je op de pagina's van Cor Lauwerijssen bekijken.
Frater Antoine beheerde zaal 1, werd ziek en kwam te overlijden. Een frater met een hond werd zijn opvolger. Frater Tarzisius, verantwoordelijk voor zaal 2, trad later uit en werd sindsdien mijnheer Van Liempt genoemd. Frater Eugarius, die zaal 3 beheerde, stond bekend om zijn strenge regeerstijl. Had hij je niet op zijn hand, dan had je pech. Persoonlijk mocht hij mij niet. In zaal 4 bevond zich frater Rembert. Hij rookte altijd sigaren en had een voorliefde voor koper dat vaak op vrijdag zijn koperwerk moest poetsen. In zaal 5 werd gerund door frater Jeroen. Hij was een vakkundig boekbinder en gaf gymnastiekles op de lagere school naast Huize Nazareth. Zaal 6 stond onder het toezicht van de kleine frater Leonardus die dol was op voetbal. Op school gaf mevrouw Van Peyenbroek les in de derde klas. In de vierde klas was frater Siegfried de hoofdman. Hij was het hoofd van de school en sloeg met de knokkels van zijn vingers op je hoofd. Daarnaast was hij ook de dirigent van de harmonie, waarbij in de oefenruimte een levensgroot schilderij van de Nachtwacht hing, alleen waren de gezichten die van de harmonieleden. Tevens dirigeerde hij het jongenskoor in de kapel. Achter mij stond iemand bewust vreselijk vals te zingen en ik kreeg opeens een flinke opdoffer. Ter afsluiting hieronder nog wat over het misbruik. Andere zaken over dit internaat lees je in mijn persoonlijke verhaal.
Huize Nazareth met de hoofdingang waarlangs Cor Lauwerijssen in 1957 werd binnengebracht. Achter de ramen links moest mijn moeder zich melden.
Speelplaats van Huize Nazareth te Tilburg die later werd opgedoekt.
Tv kijken in groep 4 zaal 4 bij Frater Rembert. 1963 - 1964 Huize Nazareth
Klaslokaal school.
Recreatiezaal en eetzaal van Huize Nazareth Tilburg.
Recreatiezaal internaat.
De lange banken met tafels werden buiten regelmatig schoongeboend. Op 1 plek vonden ze altijd een flinke dot boter die aan de onderzijde was gesmeerd. Het duurde erg lang voor ze de dader hadden gevonden. Dat was ik. In de voorgesmeerde sneetjes brood zaten gaten die vol klodders boter zaten. Bah!
Reflecties op Huize Nazareth en de impact van kindermisbruik
Al veel eerder dan het wereldkundig werd gemaakt, hoorde ik over het kindermisbruik. Hoe kan het dat ik nooit iets heb gemerkt in de jaren dat ik er opgroeide? Hoewel ik nu weet wie de zondebokken waren, doet dat er voor deze website niet toe. In mijn beleving waren de goede fraters in de meerderheid.
In de media werd gesproken over het misbruik dat plaatsvond in de periode 1958 tot halverwege de jaren zestig. Dit speelde echter al vanaf de jaren twintig en misschien zelfs sinds de opening van het gesticht. Kort nadat ik met de Puk en Muk-site was begonnen, kwamen de eerste berichten binnen: "Jij met je fraters van Huize Nazareth en je stomme Puk en Muk-boeken! Ik ben er verdorie misbruikt." Enige tijd later werd ik zelfs benaderd door enkele nazaten. Hun vaders, met wie ik in de groep heb gezeten, waren inmiddels overleden. De meesten hebben het grote geheim voor zichzelf gehouden en hebben dat levenslange trauma meegenomen in hun graf.
Bij de fraters van Tilburg leerde je in elk geval wat opvoeding inhield. Ik heb er genoeg van opgestoken om dat erfgoed samen met mijn vrouw aan onze kinderen door te geven. Je hebt nou eenmaal in je leven een leidraad nodig. Als je kunt werken, dan werk je voor je geld. Respect heb je voor diegenen die jouw respect verdienen en je moet voor jezelf op kunnen komen. Of ik echt gelukkig was in die negen jaar als kind, is nog maar de vraag, maar dat schrijf ik niet toe aan Huize Nazareth. Toen de misstanden via de pers bekend werden, was ik dan ook helemaal van mijn à propos. Een aantal van die misbruikers staan op deze pagina op de foto. Allemaal zijn ze overleden. De goede waren in de meerderheid en die staan er ook bij. In de media heeft men het over de periode tussen 1958 en de jaren zestig. Hopelijk heb ik de pijn wat kunnen verlichten door ook voor die misbruikte kinderen op deze website aandacht te vragen. Ieder kind groeit het liefst op bij zijn ouders in eigen omgeving.
Het verhaal is in ieder geval voor lotgenoten en hun partners behoorlijk confronterend. Lotgenoten kwamen na een halve eeuw met hun eigen bevindingen naar me toe. Soortgelijke reacties waren op televisie te zien en artikelen daarover kon men in de kranten lezen. Ik hou het hier in grote lijnen bij mijn eigen verhaal en heb om de sfeer van vroeger weer te geven een aantal plaatjes uit de oude doos geplaatst. Als een balletje eenmaal gaat rollen, dan is het heel snel een nieuwsitem voor allerlei tv-programma's. Ik zag zelfs een hele goede bekende in de programma's Netwerk en Paul en Witteman aan tafel zitten. De monden in huize Lauwerijssen zakten vol verbazing open. Zelfs in de beste families vielen de slachtoffers. De redactie van RTL Nieuws hadden mij snel via de website Puk en Muk snel gevonden.
Hetzelfde geldt voor een ander bekend tv programma. De schrijvende pers bleef ook niet lang weg. Men tikt een zoekopdracht zoals "Huize Nazareth" of Cor Lauwerijssen in en je komt als Google het wil vanzelf op de Puk en Muk site terecht. Van een ander tv programma kwam de redacteur zelfs op de koffie, zo graag wilden ze de namen van slachtoffers horen. Vanzelfsprekend ben ik daar niet op ingegaan, Wél gaf ik ze een insteek. Een aantal foto's die via de media werden getoond kwamen bij mij vandaan. Transparantie staat bij mij hoog in het vaandel. Vandaar dat ik dan ook het misbruik wil belichten. Misbruik in allerlei vormen is van alle tijden en komt wereldwijd tot op de dag van vandaag voor. Huize Nazareth was slechts het topje van de ijsberg. Me Too bracht zaken over misbruik op andere fronten naar buiten. Ik bekijk dat zelf met argusogen omdat dit niet altijd hoeft te kloppen. Ook nu zijn er weer grote namen in ons kleine kikkerlandje in opspraak. Voor je het weet ben je onschuldig bezoedeld en raak je dat stempel nooit meer kwijt.
Korte reactie op het kindermisbruik door de fraters van Huize Nazareth waarvoor ik toestemming kreeg om te publiceren.
Beste Cor, graag zou ik in het bezit komen van de foto's die zijn geplaatst op jouw Puk en Muk site. Speciaal de foto van de fraters wil ik graag hebben. Ik heb jouw levensverhaal gelezen op de site en ben van mening dat jouw mening over de fraters iets milder is dan de mijne. Bij het verhaal over de broodkorsten met suiker liepen mij de rillingen over de rug. Als we om 16.00 uur met 80 kinderen uit de Don Savioschool stormden, op weg naar de bolderkar met broodkorsten waar helaas maar 70 korsten op lagen dan werden de zwakken van de sterken gescheiden. Ik zeg het na al die jaren heel erg voorzichtig maar ik heb me vaak doodgevochten om te zorgen dat Henk, Thon en John ( mijn broers ) een korst hadden. Frater Berchmans stond achter het raam toe te kijken en letterlijk uit zijn neus te vreten. Later kwam mijn broer Wil nog op Huize Nazareth maar toen was ik al naar huis. Ook de klappen van frater Reinardus kan ik me nog goed herinneren als hij zondags na de kerkdienst in de 1e zaal de erelijst kwam voorlezen. Had je een voldoende voor vlijt en ijver dan mocht je kiezen uit een rolletje drop of stophoest.
Don Savioschool, de lagere school van Huize Nazareth Tilburg.
Had je een onvoldoende dan kreeg je een peer voor je kop om een moment dat je er niet op rekende. Dit ten overstaan van alle groepen. Ik lees vaak over Huize Nazareth en ben geïnteresseerd in alles wat er mee te maken heeft maar toch heb ik er na al die jaren nog een trauma van overgehouden. Ook hoor ik niemand of lees ik iets over Pater Rutten die als geestelijke aan Nazareth was verbonden. Ik zie nog voor me dat mijn vader tijdens bezoekuur die pater Rutten een geweldige klap voor zijn kop gaf omdat hij mijn broertje seksueel had misbruikt. Naar aanleiding van dit gebeuren werd hij als missionaris uitgezonden naar de Kaaimaneilanden. Arme zwartjes. Frater Theodosius had een megger. Met een megger kun je stroom opwekken. Kinderen die geen geld hadden konden een dubbeltje uit een emmer water halen terwijl hij met de megger er stroom op zette. Ik heb geen enkel bezwaar tegen publicatie op jouw site. Beste Cor, mogelijk praten we nog wel eens verder. In hoopvolle verwachting kijk ik uit naar de foto's. Groeten van Henk.
Dit is een Megger. met dit apparaat kun je stroom opwekken.
Henk z'n reactie laat niks aan de verbeelding over.
Ik heb een aantal oud bewoners achterhaald uit dezelfde periode die ik me nog voor de geest kan halen. Rens en z'n broers, Lodewijk en Jack, Ad Koetje en nog een aantal die hier niet in het rijtje staan. De zus van de gebroeders Maas woonde hier 3 deuren bij mij vandaan en is overleden. Drie broers van haar leven inmiddels ook niet meer. De afgelopen jaren heb ik met nog vier bewoners van Huize Nazareth contact gekregen die niet in de lijst worden genoemd omdat ze nooit op de bewuste website hebben gereageerd. Ze woonden daar in dezelfde periode. Drie van hen zijn hier op de koffie geweest. De laatste nog vrij recent.
Artikel van RTL nieuws.
19 maart 2010 21:09
Gruwelijk misbruik in Tilburgs tehuis
Mannen van in de vijftig zijn het nu: Rudolf, Gert, Hans en Kees. Ze zeggen dat ze jarenlang zijn misbruikt en mishandeld door fraters in Huize Nazareth in Tilburg.
Helse tijd
De mannen hebben een helse tijd meegemaakt in het rooms-katholieke tehuis. Ze denken dat ze niet de enigen zijn, en hopen dat de andere slachtoffers zich ook durven te melden. De volle omvang van het misbruikdrama in Tilburg moet aan het licht komen, vinden de vier.
Uit bed gehaald
"Je werd 's nachts uit bed gehaald, soms wel twee, drie keer. Je hoorde ook dat andere jongens werden weggehaald. Bijna elke nacht was het raak", zo vertellen de slachtoffers. Vaak hebben ze jarenlang gezwegen over het misbruik. Nu vertellen de vier aan RTL Nieuws hun verhaal: Rudolf, van zijn 4de tot zijn 18de onder voogdij in Huize Nazareth, Gert (12-15 jaar), Kees (9-13 jaar) en Hans (9-16 jaar) intern op kostschool.
Kleuter
Een kleuter is Rudolf als hij in Huize Nazareth terechtkomt. Zijn thuissituatie is onhoudbaar; zijn stiefvader mishandelt hem zo ernstig dat hij zelfs een arm breekt. Zijn moeder laat het toe. De kinderbescherming plaatst hem in 1958 op 4-jarige leeftijd in het internaat. Kort daarna begint het misbruik, zegt Rudolf. Hij is dan vijf.
Douchen
Het begint bij het douchen. Na het douchen controleren de fraters of hij wel 'echt schoon' is. "De frater ging dan met zijn vingers langs je schaamstreek en tussen je billen. Vaak was het niet goed en moest je je nog eens wassen. Daarna waste de frater je opnieuw. Altijd op dezelfde plek. En dan herhaalde zich het ritueel opnieuw".
Ligbad
Hans is negen jaar als hij in Huize Nazareth komt. Ook hij herinnert zich het doucheritueel. "Er was ook één ligbad. Als je daarin moest zitten, wist je dat het ging gebeuren. Een frater pakte dan een stuk zeep en ging overal langs en overal naar binnen. En daar genoot hij zichtbaar van."
Lijfstraf
De slaapzalen in Huize Nazareth zijn ingedeeld op leeftijd. Zaal 1 is voor de jongsten, de kleuters. In zaal 2 slapen de jongens vanaf 7 jaar. Op die leeftijd wordt bij Rudolf het seksueel misbruik al ernstiger. "De frater op die zaal haalde je 's nachts uit bed, meestal na een voorval eerder die dag. Je moest mee naar zijn kamertje en daar kreeg je eerst een lijfstraf. Je moest een stapel boeken boven je hoofd houden. Als je je armen liet zakken kreeg je een flinke tik. De frater bood je dan aan naar bed te mogen, maar dan moest je hem eerst wel seksueel bevredigen."
Meerdere malen
Rudolf is niet de enige die 's nachts uit bed werd gehaald; het overkwam ook Hans. "Elke nacht was ik bang", vertelt hij. "Soms werd ik meerdere malen per nacht geroepen door de frater. Die nam me mee naar zijn kamertje en daar werd ik dan misbruikt." Hans komt op zijn negende in Huize Nazareth terecht. Hij woont er van 1962 tot 1968.
Fysiek geweld
Al na een paar maanden begint het misbruik. "Ik was nogal klein en tenger en viel blijkbaar in de smaak bij de fraters. Het begon in zaal 2. De frater was een grote potige kerel. Als ik protesteerde, dreigde hij met fysiek geweld. Als ik het zou vertellen, zouden er nog veel ergere dingen met me gebeuren, dan zou ik verdwijnen, zo dreigde hij."
Het beest
Het misbruik gaat verder dan alleen voelen. Als Rudolf negen jaar is, komt hij terecht op zaal 3. Een frater daar wordt door meerdere slachtoffers 'het beest' genoemd. Rudolf zegt meermalen door hem te zijn verkracht. Dat gebeurde meestal als extra straf, na een 'gewone' lijfstraf. "De frater nam je op schoot. Ik moest mijn broek uit doen en dan gebeurde het", vertelt Rudolf. "Op mijn achtste werd ik anaal verkracht en dat gebeurde zo gewelddadig en zo vaak dat ik wel zeven keer geopereerd moest worden."
Pij omhoog
Ook Hans herinnert zich het ernstigste misbruik op zaal 3, door dezelfde frater. "Het ergste dat ik heb meegemaakt heb, is dat zijn pij omhoog ging en ik hem moest bevredigen."
Tot bloedens toe
Op Huize Nazareth heerste volgens de slachtoffers orde en tucht, met een bijna militaire discipline. Ook fysieke lijfstraffen zijn aan de orde van de dag. Gert, die vanaf 1962 tot 1965 in Huize Nazareth woont, zegt: "Ik heb er leuke en minder leuke dingen meegemaakt. Er was een frater die lijfstraffen uitvoerde in de nachtelijke uren. Op de kamer van de frater kreeg ik met een houten rietje slaag op mijn billen. Het was complete intimidatie. Ik durfde er met niemand over te praten." Volgens Rudolf en Hans ging het slaan tot bloedens toe. "Sommige fraters leken er van te genieten".
Wasmand
Hans vertelt verder: "Ik werd voor straf wel eens dagenlang in een rieten wasmand opgesloten. Ik mocht alleen de mand uit tijdens schooltijd en als we gingen slapen. Ik kreeg dan geen eten of drinken."
Braaksel opeten
Ook tijdens het eten golden er sadistische regels bij een van de fraters. Hans: "Ik lustte niet alles. Als ik dan de maaltijd niet op kon en moest overgeven, werd ik gedwongen mijn braaksel op te eten. Dat duurde soms dagen. Ik mocht wel naar school en slapen, maar tussendoor moest ik weer achter het bord met eten en overgeefsel zitten, totdat het helemaal op was."
Uitschot
RTL Nieuws heeft contact gehad met een tiental oud-leerlingen van Huize Nazareth. Zij vertellen dat er in de jaren zestig en zeventig niet werd gesproken over misbruik; de schaamte was te groot. Dat de kinderen niet over het misbruik durfden te spreken, daar zorgden de fraters wel voor. Hans: "Zij dreigden met de meest verschrikkelijk dingen. Ze noemden ons het afval of het uitschot van de maatschappij en we hadden maar te luisteren".
Onderlinge verkrachting
De jonge jongens zeggen niet alleen slachtoffer te zijn geworden van de fraters. Ook iets oudere jongens, vaak nog niet eens in hun puberteit, vergrepen zich aan hen. Kees vertelt dat sommige jongens in groep 3 en 4 dagelijks meermalen seks met elkaar hadden. "We waren toen zo'n 10 jaar oud. Op zich gebeurde het allemaal vrijwillig, maar op latere leeftijd heb ik er veel last van gehad."
Drie tegelijk
Ook Hans zegt regelmatig te zijn verkracht, soms door drie jongens tegelijk. "Het waren de sterke jongens. Je wilde het niet en vroeg waarom ze het deden. 'De fraters doen het toch ook', zeiden ze. Het was alsof het erbij hoorde. Ik geloofde dat, want mijn ouders hadden gezegd dat ik op kostschool 'man' zou worden." De fraters lieten het allemaal toe, zeggen meerdere slachtoffers. "Als er weer een wc-deur openging met drie jongens erin, dan liep de frater langs en deed alsof ie niets zag."
Weerloze jongens
Niet iedereen heeft dezelfde ervaringen als Rudolf, Kees, Hans en Gert. Het lijkt erop dat vooral de weerloze jongens die onder toezicht van een voogd stonden het slachtoffer werden. Cor Lauwerijssen uit Oudenbosch is blij dat zijn moeder en tante te pas en te onpas het internaat binnenliepen. Door zijn moeders alertheid denkt hij de dans te zijn ontsprongen.
Cadeaus
In alle verhalen duiken ook 'goede fraters' op die het voor de kinderen opnamen, al lijkt het erop dat sommigen het misbruik oogluikend toestonden. "De frater in een latere groep nam mij in bescherming en gaf mij altijd cadeaus", vertelt Hans. "Die frater zei: ik wil goedmaken wat mijn mede-fraters je hebben aangedaan."
RTLNieuws.nl
Satire op het sexuele misbruik door geestenlijken
- Datering van de gebeurtenis: Eind jaren veertig - begin vijftig van de vorige eeuw
Voor één keer een verhaal waar ik (gelukkig maar!) géén persoonlijke herinneringen aan heb, maar dat eigenlijk toch wel een plaats "verdient" op het Geheugen van Tilburg.
Het afgelopen halfjaar hebben de kranten er vol van gestaan en ook radio en tv hebben er uitgebreid over bericht: het sexuele misbruik van kinderen door met name priesters, paters, broeders en fraters. Helaas ontkwamen daaraan ook niet de Fraters van Tilburg.
Zelf ben ik als kind óók misdienaar geweest en heb ik vanaf mijn elfde jaar ook een aantal jaren op de (interne) voorbereidende kweekschool van de fraters in Goirle gezeten.
Het was nog de tijd dat niet aan mij werd gevraagd óf ik dat wel leuk zou vinden, nee, er wérd tegen me verteld dát ik het wel leuk zou vinden om na de lagere school "naar Goirle" te gaan. Ik kon zogenaamd "goed leren" was me tijdens mijn lagere-school-jaren regelmatig voorgehouden, dús zou ik een goede frater-onderwijzer zijn.
Dat vond althans frater Frederico, de toenmalige frater-onderwijzer van de zesde klas van de Pius X-school aan de Theresiastraat en tevens hoofd van die school. En hij werd gezien als een "soort god" in onze parochie omdat hij ook het jongenskoor leidde.
Ik was de jongste in een gezin van acht kinderen, de oorlog (WO II) was nog niet zo lang "achter de rug" en mijn moeder was al gestorven toen ik vijf jaar was. Dús het was ook een goed voorstel voor onze pa: wéér een zorg minder!
Maar, om terug te komen op de inleiding van dit verhaal, ik heb het er goed van af gebracht. Ik heb geen ervaringen met seksueel misbruik in tegenstelling tot sommige kinderen op Huize Nazareth, zoals thans is gebleken, of (hier) in Grave op het blindeninstituut, dat destijds ook door fraters werd geleid.
"De goeden niet te na gesproken", moet ik er wel aan toevoegen. Maar misschien had er in die jaren "links en rechts" toch wel een verkeersbord moeten bestaan, zoals ik dat onlangs "ergens" op internet aantrof (zie hiernaast).
Louis Sparidans, Grave.
Voor wat betreft het misbruik op kostscholen en internaten wil ik het hierbij laten. Het vervolg over mijzelf en mijn periode op Huize Nazareth verwerk ik op een aantal andere pagina's.
All rights reserved by Cor Lauwerijssen. This website including pictures and the personal story. The Puk and Muk database are intellectual property of Puk and Muk Site. Any abuse, non-authorized reproducing or copying is strictly prohibited. Copyright by [JP-Lauwerijssen-4731210850-EPOB-OIST.NL-RN-COR.]
Cor Lauwerijssen.[Puk en Muk site naar een idee van Lauwke Tod.] Alle rechten op de inhoud voorbehouden.
Maak jouw eigen website met JouwWeb